| |
Kalıp Nedir?
Günlük olarak kullanılan: kalem, cep telefonu, televizyon,
otomobil gibi veya endüstriyel olarak kullanılan: ambalaj,
aparat, makine parçası gibi içeriğinde metal veya plastik madde
bulunan ürünlerin seri üretimini gerçekleştirmek için hazırlanan
dayanıklı çelikten yapılan, mekanik bir düzlemdir.
Çoğu kişinin haberdar olmadığı kalıp ve kalıpçılık sektörü tüm
dünyada ülkelerinde teknoloji ve ekonominin tabanını
oluşturmaktadır.
Her gün kullandığımız cep telefonu, televizyon, klima, otomobil
gibi ürünlerin tüm plastik ve metal parçalarının her birinin
ayrı ayrı kalıp yardımıyla seri üretiminin gerçekleştirildiği
düşünüldüğünde kalıp üretiminin teknolojideki ve ekonomideki
yerini anlamamız kolaylaşır.
Sizce sıradan bir otomobilde kaç adet farklı plastik ürün
kullanılmakta? Kısaca hatırladıklarımız: ön ve arka tamponlar,
ön ve arka farlar, koltuk üstünde ve altındaki plastik
mekanizma, kapı kollarlı, sigara küllükleri, ön ve arka
paneller, havalandırma sistemlerinin büyük bir kısmı… diye
uzayıp giden bir sürü plastik ürün ve parça. Bu örneği
televizyon, cep telefonu, klima, bilgisayar, buzdolabı… gibi tüm
ürünler için düşünebiliriz. İşte bu ürün ve parçaların her biri
kalıp vasıtasıyla seri olarak üretime dönüşmekte ve otomotiv
gibi kompleks bir ürünün büyük bir kısmı üretilmekte. Üretilen
her bir plastik malzeme ayrı ayrı olarak da far, tampon gibi
yedek parça piyasasında değerlendirilmekte. Tüm bunlar ortaya
çıkan ürün açısından değerlendirildiğinde kalıpçılık sektörünün
teknoloji ve üretim açısından önemini veya parasal açıdan
değerlendirme yaparsak kalıp imalatının ekonomi açısından
önemini buluruz.
Kalıpçılık Terimleri Hakkında:
Plastik ve metal materyallerin seri üretimini gerçekleştirmek
için kalıp üretmek kalıpçılıktır. Kalıp üretiminde vasıflı
olarak çalışanlara kalıpçı, kalıp üretimini gerçekleştiren
firmalara kalıp üreticisi, eğitim, hizmet, üretim ve
çalışanların hepsine de genel olarak kalıpçılık sektörü denir.
Kalıp Üretimi:
Üretilmek istenen plastik veya metal materyalin fikir
aşamasından seri üretiminin gerçekleşmesine kadar geçen süreç
kalıp üretimidir. Nihai ürüne doğrudan etki yapmasıyla kalıp
imalatı oldukça hassas ve teknik işçilik gerektiren, ileri
teknoloji yazılımlarıyla bilgisayar ortamında modelleme, çizim
ve işleme gerektiren, 1 mm.’nin 0,005 oranında çeliğe şekil
veren CNC (Computer Numerical Control) makinelerine ihtiyaç
duyulan üretim sürecidir.
Ürün tasarımı kalıp üretiminin ilk aşamasıdır. Bu aşamada somut
olarak bir ürün yoktur. İstenilen özelliklerde ve ölçülerde
ürünün bitmiş hali 3D CAD mühendislik uygulamalarıyla bilgisayar
ortamında tasarlanır. Ürünün hata payları ve bitmiş halinin 3
boyutlu teknik resimleri oluşturulur.
Hazırlanan 3D Cad verileriyle kalıp imalatı somut olarak
başlamadan önce üretici firmaya baz örnek/prototip hazırlanarak
incelemeye sunulur. Üretici firma eksik noktaları tespit edip
gerekli ilave isteklerini ileterek seri üretime hazır olduğu
hakkında onay verir.
Üretici firmadan alınan onayla birlikte gerekli düzeltmeler
yapılarak Cad/Cam işlemleri tamamlanır. Kalıbın ana gövdesini
oluşturan çekirdek kısmı veya merkez kısmı CNC, Freze, Torna,
Erezyon, gibi makinelerde kalıpçılık bilgisi olan operatörler
tarafından işlenir. Çekirdek parça ve kısımlar işlenirken teknik
personel kalıp üretim sürecini denetleyerek kalıbın mekanik
işleyişini yerine getirecek olan maçalar, iticiler, kolon
pimleri gibi mekanizmayı paralel olarak hazırlar. Tüm bu
işlemlerin bitiminde kalıp; parlatma, ısıl işlem vs gibi
işlemlere tabi tutulur.
Nihayetinde kalıp, tüm bu endüstriyel parçaların birleşmesiyle
açılıp kapanacak şekilde mekanik yapıya kavuşur. Üretim süreci
biten kalıp teslime hazır hale getirilerek üretici firmaya
teslim edilir.
Plastik Enjeksiyon:
Plastik enjeksiyon kalıplarının çalıştırıldığı makinedir.
Plastik enjeksiyon makinesi içerisine yerleştirilen plastik
hammaddeyi rezistanslarıyla eriterek akıcı hale getirir. Akıcı
hale gelen hammadde basınçla üretilen kalıbın içine doldurulur.
İçinde akıcı halde hammadde bulunan kalıp sürekli devir halinde
olan soğutma sisteminde belirli bir süre bekletilerek hammaddeyi
katı (akışkan olmayan) hale getirir. Kalıp açıldığında ise
içerisine verilen şekle göre plastik ürün alınır.
Metal Enjeksiyon:
Temel olarak çalışma prensibi plastik enjeksiyon makinesiyle
aynıdır. Elde edilen ürün metal olduğu için üretilen kalıp,
hammaddesi, çalışma sistemi ve soğutma sistemi farklıdır.
|
|
